صنایع جدید استان؛ اغلب متوسط كوچك و عموما تبدیلی هستند و صنایع دستی بیش تر توسط زنان و دختران بوشهری در روستاها و شهرهای كوچك تهیه می شوند.

استان بوشهر از جمله استان های مهم جنوب ایران است که از نظر تاریخی, طبیعی, فرهنگی و اجتماعی دارای جاذبه های متعددی است.
تالاب حله كه یكی از تالاب های مشهور سراسر قلمرو جنوبی ایران محسوب می شود, به همراه منطقه حفاظت شده نای بند که از نظر تنوع جانوران وحشی منحصر به فرد است, مهم ترین جاذبه های طبیعی منطقه هستند.

بناهای تاریخی و قدیمی زیادی که در سراسر استان وجود دارند، به همراه زندگی اجتماعی و آداب و رسوم موجود؛ باعث غنای جاذبه های استان بوشهر شده اند.

● مکان های دیدنی و تاریخی
استان بوشهر از جمله استان های مهم جنوب ایران است که از نظر تاریخی, طبیعی, اجتماعی و فرهنگی دارای جاذبه های متعددی است.

تالاب حله یكی از تالاب های مشهور سراسر قلمرو جنوبی ایران محسوب می شود که فضای سرسبز و دل پذیری در اطراف خود دارد.

منطقه حفاظت شده نای بند که در شهرستان بوشهر واقع شده، از نظر تنوع جانوران وحشی منحصر به فرد است.

غار چهل خانه در شمال سعدآباد دشتستان، مجموعه بسیار زیبایی را دردل کوه تشکیل داده و یکی از جلوه های زیبای طبیعی استان محسوب می شود.

رودخانه های متعددی نیز در این استان جریان دارند که سواحل آن ها را می توان جزو جاذبه های طبیعی و مهم استان به شمار آورد.

علاوه بر این موارد می توان از چشمه های آب گرم استان نیز به عنوان مکان های جالب توجه استان نام برد که در این میان چشمه آب گرم نیلو و چشمه آب گرم گنویه اهمیت بیش تری دارند.

جزیره خارک که در شهرستان گناوه واقع شده است از مهم ترین جاذبه های طبیعی منطقه و یکی از جزایر زیبای خلیج فارس به شمار می آید.

این جزیره از مناطق بسیار قدیمی منطقه بوده و دارای آثار تاریخی متعددی است.

بناهای تاریخی و قدیمی زیادی که در سراسر استان وجود دارند، باعث رونق جهانگردی در این منطقه شده اند.

این بناها شامل مساجد، کلیساها و عمارت های قدیمی هستند که بیش تر درمرکز شهرستان قرار گرفته اند.

مسجد توحید (مسجد برازجانی ها) از قدیمی ترین مساجد بوشهر است.

امام زاده عبدالمهیمن در شهر بوشهر واقع شده و كلیسای بوشهر نیز متعلق به ارامنه گریگوری است.

قدمت آثار كشف شده در برخی از مناطق قدیمی استان به هزاره اول تا سوم پیش از میلاد می رسد.

وجود تپه های تاریخی قدیمی مانند تل خندق و تل مرو حاکی از قدمت طولانی منطقه است.

ازمیان بناهای قدیمی که در استان بوشهر وجود دارند کاخ کوروش و کاخ سنگ سیاه دارای اهمیت بیش تری هستند.

منطقه كوشک اردشیر یکی از بناهای شهرستان دشتی است که بنای آن بسیار شبیه به كاخ اردشیر در فیروزآباد است.

برج قلعه خورموج نیز یكی از آثار شكوه مند تاریخی است که بقایای قلعه عظیم خورموج است و در مجموع جاذبه های متعدد استان بوشهر را تشكیل می دهند.

● صنایع و معادن
اقتصاد استان بوشهر به بخش های كشاورزی، دام داری، شیلات و تا حدودی به صنعت متكی است.

صنایع استان بوشهر به دو بخش صنایع دستی و صنایع ماشینی تقسیم می شود.

صنایع جدید استان؛ غالبا متوسط كوچك و عموما تبدیلی هستند.

درصنایع متوسط بوشهر و دشتستان و در صنایع كوچك ابتدا شهرستان دشتستان و سپس بوشهر و شهرستان های دشتی و گناوه به ترتیب دارای اهمیت هستند.

به غیرازشركت ملی صنایع دریایی و نیروگاه اتمی، مالكیت صنایع استان؛ بیش تر به بخش خصوصی تعلق دارد.

این واحدهای صنعتی شامل صنایع غذایی و دارویی، شیمیایی، كانی غیر فلزی، برق و الكترونیك، فلزی و ریخته گری، ماشین سازی، ‌تجهیزات خودرو، نیروی محركه و لوازم و ابزار صیادی است كه عمده ترین آن ها را صنایع غذایی و دارویی و ماشین سازی تجهیزات تشكیل می دهند.

صنایع دستی از گذشته های دور نقش مهمی در زندگی و معیشت روستاییان داشته است.

صنایع دستی استان بوشهر در حال حاضر بیش تر تأمین كننده نیازهای بومی منطقه است.

مهم ترین صنایع دستی منطقه عبارتند از: كشتی و لنج سازی، توربافی، قالی بافی، گبه بافی، ‌گلیم، نمد، كوزه، سفال، حصیر بافی، سوزن دوزی، گیوه دوزی، زنبیل و سبدبافی، جارو (پیش وینگی)، سفال گری، نوعی قلیان به نام چلیم، غشك، ‌نوعی مشك مخروطی شكل سه پایه برای نگه داری آب بنام دولچه و نوعی شیرینی مخصوص بوشهر به نام مسقطی.

 
● کشاورزی و دام داری
كشاورزی استان از نظر نوع محصولات تولیدی و روش های تولید به دو قسمت محصولات زراعی و محصولات درختی تقسیم می شوند.

مهم ترین محصولات زراعی را گندم، جو آبی و دیم، تنباكو، پیاز، كنجد، سبزی، صیفی و نباتات علوفه ای تشكیل می دهد.

درزمینه باغ داری استان بوشهر امكانات زیادی ندارد.

بیش ترین باغ های منطقه را نخلستان ها تشكیل می دهند، هم چنین باغ های محدود و كوچك مركبات نیز به طور پراكنده به چشم می خورند.

شهرستان دشتستان ازلحاظ تولید سالانه خرما و مركبات مقام اول و دوم را در استان كسب كرده اند.

میزان تولید خرما در حدود هشتاد هزار تن و میزان تولید مركبات حدود ده هزار تن است.

امكانات دام داری استان بوشهر ازنظر تأمین خوراك و علوفه دام اندك است.

دام داری در این منطقه به شیوه سنتی انجام می گیرد، درنتیجه تولید گوشت و شیر آن ها قابل توجه نیست.

بیش ترین دام های استان را بز، گوسفند و گاو و شتر تشكیل می دهد.

پرورش زنبور عسل نیز در این استان از اهمیت نسبی برخوردار است و در حدود ۱۵۰۰ كندوی جدید و ۱۰۰۰ كندوی سنتی در استان وجود دارد.

یكی از مهم ترین فعالیت های اقتصادی استان بوشهر صید ماهی است.

ولی به واسطه استفاده از وسایل قدیمی و روش های سنتی صیادان، ‌امر صید ماهی كه یك منبع مهم اقتصادی به شمار می رود، نقش واقعی خود را باز نیافته است.

البته شركت شیلات ایران اقدام به صید صنعتی در این منطقه می نماید و به همین سبب كارخانه ها و مشاغل جنبی نیز در این منطقه تشكیل شده است.

● وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
بنای بوشهر به اردشیر ساسانی نسبت داده می شود كه نام اصلی آن ‹‹رام اردشیر›› بود.

گفته می شود كه ‹‹رام اردشیر›› به مرور زمان به ‹‹ریشهر›› تبدیل شد.

به نظر می رسد كه بوشهر تحریف شده ریشهر ـ همان شهر قدیمی ـ است.

به طوری كه از اسناد و اطلاعات بر می آید، این منطقه به علت موقعیت مناسب برای احداث پایگاه دریایی و بندرگاه، مورد استفاده پادشاهان عیلام قرار می گرفته است.

در زمان هخامنشیان كه كشورایران به بیست ساتراپ نشین (استان) تقسیم می شد، سرزمین بوشهر جزء ساتراپ نشین پارس بود.

داریوش فرمان داد تا کانالی از خلیج فارس به دریای سرخ حفر کنند. این كانال محققا راهی بود كه به جای كانال سوئز امروز می توانست خلیج فارس و دریای عمان را از طریق دریای سرخ مستقیما به مصر و مدیترانه اتصال دهد.

مقابر كنده شده بر سطح سنگی جزیره خارك دلیل بر حضور سربازان هخامنشی در استان بوشهر است كه برای نگهبانی از چنین راه طولانی تدارك شده بود.

خلیج فارس به دلیل موقعیت سوق الجیشی و به لحاظ اهمیت اقتصادی و بازرگانی، در طول تاریخ همواره از سوی كشورها و دولت ها برای تبادل علم و ثروت و گسترش قدرت مورد توجه قرار گرفته است.

اولین یورش دولت های اروپایی به سواحل خلیج فارس در سال ۱۵۰۶ میلادی با حمله پرتغالی ها تحت عنوان محافظت و حراست از منافع پرتغال در برابر تجار مصری و ونیزی صورت گرفت.

در سال ۱۰۳۱ هجری قمری شاه عباس با انگلیسی ها متحد شد و دست پرتغالی ها را از خلیج فارس كوتاه كرد.

از سال ۱۱۴۸ هجری قمری نادر شاه بوشهر را كه آن زمان دهكده ای بیش نبود مورد توجه قرار داد و مشغول آماده كردن بوشهر به عنوان یك بندر و اسكله كشتی سازی با استفاده از چوب جنگل مازندران شد.

هم چنین برای تامین ارتباط جزایر و سواحل خلیج فارس در صدد تاسیس نیروی دریایی برآمد.

در سال ۱۱۴۹ هجری قمری لطیف خان را به ایالت دشتستان و ناخدایی كل سواحل خلیج فارس انتخاب و اعزام كرد.

این شخص برای تهیه ناوگانی در خلیج فارس، بوشهر را مركز دریایی خود قرار داد.

در اواخر سلطنت نادرشاه ایران ۲۳ تا ۲۵ فروند كشتی جنگی در خلیج فارس داشت.

بدین ترتیب از زمان نادر شاه بوشهر روی به پیشرفت نهاد و حتی مدتی بندر عباس را نیز تحت الشعاع خود قرار داد.

پس از قتل نادرشاه در اثر هرج و مرجی كه در ایران پدید آمد، كشتی های جنگی توسط حكم رانان و شیوخ اطراف خلیج فارس ضبط شد.

هم چنین بندر بوشهر و بندرعباس نیز اهمیت سابق خود را از دست دادند.

تجار هلندی كه در سال ۱۶۲۳ میلادی روابط تجاری خود را با ایران شروع كرده بودند, پس از قتل نادر شاه ایران را ترك كردند و بصره را مركز تجارت خود قرار دادند.

اما پس از مدتی در اثر دسیسه رقبای انگلیسی و به منظور نزدیكی بیش تر با دهانه خلیج فارس، تاسیسات تجاری خود را به خارك منتقل كردند و در عین حال از پرداخت اجاره بهای خارك به میرمهنا حاکم بندر ریگ و جزیره خارک خودداری نمودند.

میر مهنا در سال ۱۷۵۶ به تاسیسات هلندی ها حمله برد، دژ آن ها را تسخیر كرد، و آن ها را از جزیره بیرون راند.

اما به سبب این كه در دفعات متعدد بنای سركشی و تمرد از دستورات كریم خان زند را گذاشت و آرامش خلیج فارس را برهم زد، کریم خان او را شكست داد و جزیره خارك و بندر ریگ را تصرف كرد.

درهمین زمان نفوذ انگلیسی ها در سواحل و جزایر خلیج فارس و به خصوص سرزمین بوشهر رو به گسترش نهاده موفق شدند اجازه تاسیس تجارت خانه ای را در بوشهر با امتیازات فوق العاده به دست آورند.

سلسله قاجاریه كه پس از زندیه روی كار آمد چندان نفوذی در خلیج فارس نداشت.

در زمان ناصرالدین شاه ارتش ایران هرات را اشغال كرد و به دنبال آن حالت جنگی بین ایران و انگلیس به وجود آمد.

به دنبال این مسأله ناوگان انگلیس در خلیج فارس مركب از هشت كشتی جنگی و تعدادی ناوگان بخاری و بادی به ایران حمله كردند و جزیره خارك را متصرف شدند.

پنج روز پس از آن قوای انگلیسی در حوالی بوشهر در خاك ایران پیاده شدند و شروع به پیش روی به سوی برازجان كردند. قوای ایران برازجان را تخلیه و عقب نشینی كرده بود.

بنابراین قوای انگلیس انبار اسلحه و مهمات برازجان را منفجر كرد و سپس به بوشهر بازگشت.

سرانجام در نبردی كه در نهم ژانویه ۱۸۵۷ میلادی در خوشاب بین ایران و انگلیس رخ داد، انگلیسی ها موفق شدند سپاه ایران را شكست دهند.

پیش از جنگ اول جهانی بار دیگر دولت انگلیس منطقه بوشهر را مورد تجاوز قرار داد و در سال ۱۹۱۳ میلادی جنگ سختی بین نیروی انگلیس و دلیران دلواری در گرفت.

درجریان این جنگ رییس علی دلواری و مردم تنگستان و دشتستان نقش برجسته ای ایفا كردند.

رییس علی در سال ۱۳۲۷ هـ . ق با كمك تفنگ چی های تنگستانی، بوشهر را از عناصر مستبد وابسته به دربار محمد علی شاه پاك كرد و اداره گمرگ و انتظامات و دیگر ادارات را تسخیر كرد.

این كار دلیران تنگستان بر انگلیسی ها كه اداره گمرك را در اجاره داشتند، گران آمد و آنان برای تضعیف مشروطه خواهان و استمرار سلطه بر حیات اقتصادی و سیاسی جنوب ایران به جنگ با دلیران تنگستانی پرداختند و در این راه از دیگر خوانین جنوب ایران یاری جستند.

جنگ بین رییس علی و دلیران تنگستان از یك طرف و انگلیسی ها و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به طور متوالی و پراكنده تا شوال ۱۳۳۳ هـ . ق ادامه یافت و انگلیسی ها نتوانستند بر رییس علی و یارانش تفوق یابند.

تا این كه در گیر و دار حمله انگلیسی ها به بوشهر در شب ۲۳ شوال ۱۳۳۳ هـ . ق ( سوم سپتامبر ۱۹۱۵ م ) هنگامی كه رییس علی در محلی به نام «تنگك صفر» قصد شبیخون به قوای انگلیسی ها را داشت، از پشت مورد هدف گلوله یكی از هم راهان خائن قرار گرفت و در دم به شهادت رسید.

بوشهر در زمان جنگ تحمیلی عراق به ایران نیز ایفاگر نقش های اقتصادی و استراتژیكی مهمی بود و هم اكنون از نظر استراتژیكی, اقتصادی و گردشگری برای ایران دارای اهمیت بسیاری است.

استان بوشهر در سال ۱۳۵۲ به استانی مستقل تبدیل شد كه با دربرگرفتن شهرستان ها, شهرها و روستاهای متعدد از جمله مناطق مهم جنوب ایران است.

● مشخصات جغرافیایی
استان بوشهر در جنوب ایران واقع شده و بین ۲۷ درجه و ۱۴ دقیقه پهنای شمالی و ۵۰ درجه و ۶ دقیقه تا ۵۲ درجه و ۵۸ دقیقه درازای خاوری از نیم روز گرینویچ قرار گرفته است.

این استان از شمال به استان های خوزستان و كهگیلویه و بویر احمد، ‌از جنوب به خلیج فارس و قسمتی از استان هرمزگان، از خاور به استان فارس و از باختر به خلیج فارس محدود است.

استان بوشهر با خلیج فارس بیش از ۶۰۰ كیلومتر مرز آبی دارد و از اهمیت سوق الجیشی, اقتصادی و گردشگری قابل توجهی برخوردار است.

به طور كلی آب و هوای بوشهر در نواحی ساحلی گرم و مرطوب و در قسمت های داخلی گرم و خشك صحرایی است.

در استان بوشهر دو فصل محسوس وجود دارد:
۱) زمستان نسبتا خنك، شامل ماه های آذر، دی، بهمن، ‌اسفند
۲) تابستان گرم و خشك و طولانی. پاییز و بهار این استان نیز بسیار زودگذر است.

● شهرستان های استان بوشهر

بندر بوشهر

بندر دیلم

بندر گناوه

تنگستان(اهرم)

دشتستان(برازجان)

دشتی (خورموج)

بندردیر

بندر كنگان

این منطقه به واسطه كمی ارتفاع از دریا- شهر بوشهر از سطح دریای آزاد تنها پنج متر بالاتر است - و نزدیكی به خط استوا و دریای گرم، سرزمین گرم و مرطوبی است.

بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال ۱۳۷۵، جمعیت استان بوشهر ۷۲۷۳۷۳ نفر بوده است.

دسترسی به استان بوشهر از سه طریق هوایی, زمینی و دریایی امكان پذیر است. مسیرهای زمینی دسترسی به این راه ها عبارتند از:
▪ راه ‌آسفالته بوشهر – برازجان به سمت شمال خاوری به درازای ۷۰ كیلومتر
▪ راه آسفالته اصلی بوشهر – برازجان – گناوه به سمت شمال باختری به درازای ۱۵۸ كیلومتر
▪ راه آسفالته اصلی گناوه – بندر ماه شهر به درازای ۲۰۱ كیلومتر
▪ راه آسفالته اصلی بندر ماه شهر – اهواز به درازای ۱۵۳ كیلومتر
▪ راه‌ آسفالته اصلی بوشهر – برازجان – گناوه – بندر ماه شهر – اهواز به درازای ۵۱۲ كیلومتر
▪ راه آسفالته اصلی بوشهر – كازرون به سمت شمال خاوری به درازای ۱۶۲ كیلومتر
▪ راه ارتباطی بین بوشهر – بندر گناوه ۷۲ كیلومتر
▪ راه اصلی گناوه – بندر دیلم به سمت شمال باختری به درازای ۶۷ كیلومتر
▪ راه خورموج تا شهر اهرم به سمت شمال باختری به درازای ۳۰ كیلومتر و از همین راه به درازای ۵۲ كیلومتر تا بندر بوشهر ادامه دارد. در میان شهرهای استان؛ شهر بوشهر(مرکز استان) دارای فرودگاهی بین المللی است و پروازهای گوناگونی در آن انجام می شود. هم چنین از طریق لنج ها و كشتی ها از راه دریا نیز امكان دسترسی به این منطقه وجود دارد.

● جاذبه های طبیعی استان بوشهر
استان بوشهر یکی از مهم ترین مناطق گردشگری طبیعی ایران به شمار می آید که پنج ماه از سال، زمانی که بیش تر قسمت های ایران در سرما و یخ بندان به سر می برند، از آب و هوایی مطلوب، سواحلی آفتابی و چشم اندازهایی کم نظیر برخوردار است.

هوای معتدل پاییز و زمستان، چشمه های آب معدنی، دریای مشهور و زیبای خلیج فارس، جزیره های متعدد، تالاب های کم نظیر و ارزشمند، ویژگی های ژئومورفولوژی و زمین شناسی منحصر به فرد، پوشش گیاهی نواحی گرمسیری، جانوران خاص مناطق خشکی و دریایی در این منطقه؛ همگی دست به دست هم داده و یکی از پرجاذبه ترین نواحی طبیعی جمهوری اسلامی ایران را به وجود آورده است.

جاذبه های طبیعی استان بوشهر همواره تعداد زیادی از دوست داران طبیعیت را به سوی خود جذب می کند و نقش ارزنده ای در صنعت گردشگری کشور ایفا می نماید.

● جاذبه های تاریخی و معماری استان بوشهر
ستان بوشهر افزون بر جاذبه های طبیعی، فرهنگی و اجتماعی به سبب دارا بودن پیشینه تاریخی و سابقه کهن فرهنگی دارای اماکن تاریخی، مذهبی و فرهنگی با ارزشی است که از قابلیت های تاریخی و معماری این منطقه حکایت دارند.

استان بوشهر از مهم ترین مناطق جنوبی ایران است که بیش تر شهرستان های آن از بناهای دیدنی و مکان های تاریخی برخوردارند.بناهای تاریخی و معماری استان بوشهر؛ شامل مسجدها و مراکز عبادی اسلامی، باغ ها و عمارت های دیدنی و برج ها و قلعه های قدیمی می شوند. آثار و بناهای تاریخی منطقه؛ ردپای تاریخی از دوره های باستانی ایران، دوره های اسلامی و معاصر در بردارند که هر یک به نوبه خود برای گردشگران جذاب و دیدنی است.

تپه های تاریخی زیادی از جمله تل خندق با معماری مربوط به دوره ساسانی و تل مرو واقع در نزدیکی کاخ هخامنشی در منطقه بوشهر وجود دارند که برای باستان شناسان و دانشجویان باستان شناسی قابل توجه است.

از میان بناهای قدیمی منطقه؛ کاخ کوروش مربوط به دوره کوروش (بنیان گذار سلسله هخامنشی) و کاخ سنگ سیاه که آن هم از بناهای دوره هخامنشی است از اهمیت بیش تری برخوردار هستند.

گوردختر - که گفته می شود آرامگاه دختر یا خواهر كوروش است- نیز از آرامگاه های مهم منطقه است.

كوشک اردشیر یکی دیگر از بناهای شهرستان دشتی است که بنای آن بسیار شبیه به كاخ اردشیر در فیروزآباد بوده و برج قلعه خورموج یكی از آثار شكوهمند تاریخی است که بقایای قلعه عظیم خورموج به شمار می آید.

سبک معماری این بنا سلجوقی بوده و متاثر از سبک قلعه سازی دوره ساسانی بنا شده است.

گورستان باستانی خارک نیز در تنگستان قرار دارد و به زرتشتیان منسوب است.

پل مشیر که بر روی رودخانه دالکی بنا شده مربوط به عهد قاجاریه است.

مسجد توحید (مسجد برازجانی ها)؛ از قدیمی ترین مساجد بوشهراست که بنای درخور توجهی دارد.

امام زاده عبدالمهیمن نیز در شهر بوشهر واقع شده و گنبد آن از گچ بری های زیبایی برخوردار است.

تزیینات درب و پنجره و شیشه های رنگی هشتی آن بر تلطیف نور و زیبایی بنا افزوده است.

از میان اماکن متبرکه شهرستان دشتستان، بقعه شیخ منصور خزایی را که مربوط به دوره تیموریان است را می توان نام برد و بنای امام زاده میر ارم از مهم ترین بناهای تاریخی شهرستان دشتی به شمار می آید. مسجد بردستان که گمان می رود از بناهای قرون اولیه اسلامی باشد و امام زاده شاه محمد که در چند فرسخی شمال باختری دیر نزدیک محلی معروف به نام بردخون قرار گرفته؛ جزو بناهای مهم شهرستان دیر هستند.

کلیسای بوشهر هم از اماکن زیبای استان است که متعلق به ارامنه گریگوری است.

خانه ها و عمارت های قدیمی بسیاری در استان بوشهر وجود دارند که برخی از آن ها عبارتند از:

عمارت ملک که به صورت یک مجموعه ساختمانی و متعلق به یک قرن پیش است.

عمارت گلشن که قدمت آن ۱۷۰ سال بوده و مجموعه حاج رییس که از پنج ساختمان تو در تو تشکیل شده و در اواسط دوره قاجاریه ساخته شده است.

از میان جاذبه های تاریخی تنگستان، خانه رییس علی دلواری در شهرستان تنگستان یادآور خاطرات فراموش نشدنی مبارزات آزادی خواهی هشتاد سال پیش است.

قلعه نصوری را می توان مهم ترین جاذبه تاریخی شهرستان کنگان به حساب آورد.

این بنا در بندر طاهری در کرانه خلیج فارس قرار داشته و متعلق به اوایل قاجاریه است.

(جزییات توضیحی در مورد تمام بناهای یادشده به علاوه بناهای دیگر در هر شهرستان به صورت آیتم های جداگانه ای جهت اطلاع علاقه مندان آورده شده است )

● جشن ها و آیین های استان بوشهر
در تاریخ فرهنگ و تمدن ایرانی، جشن‌ها و روزهای عید، ریشه در تاریخ افسانه‌ای ایران باستان؛ یعنی دوره سلسله پیشدادی دارند.

جشن ها و آیین های استان بوشهر به جشن های مذهبی، ملی و محلی تقسیم می شوند.

در میان جشن های ملی؛ جشن های عید نوروز مهم ترین و بزرگ ترین جشن ها به شمار می آیند.

نخستین جشن ایرانی به نام نوروز از زمان پادشاهی جمشید مرسوم شد و در زمان های بعد، جشن‌ها و آیین‌های دیگری چون تیرگان، مهرگان، سده و غیره در فرهنگ ایران پدید آمدند.

اعیاد ملی، مذهبی و محلی در استان بوشهر نزد همه پاس داشته می شوند.

اقلیت های مذهبی استان بوشهر نیز می توانند جشن های مذهبی خود را به راحتی به جای آورند.

درمیان جشن های ملی؛ آیین های ویژه عید نوروز مهم ترین جشن ها به شمار می آیند. مردم استان بوشهر بر اساس رسوم رایج، این عید ملی را با شكوه هر چه تمام تر برگزار می كنند و برای آن اعتبار و احترام زیادی قائل هستند.

این مراسم در میان مردم بوشهر؛ با یک شیوه ولی آداب مختلف انجام می شود.

در عین حال همه مردم بوشهر آمدن نوروز را به فال نیک می گیرند و چند روز به تحویل سال نو مانده نوعی شیرینی تهیه می کنند که به شیرین بیب گلی معروف است.

بیش تر مردم بوشهر علاوه بر پختن شیرینی بیب گلی و شیرینی قراپیچ، شیرینی های دیگری نیز ار بازار تهیه می کنند و در تمام ایام جشن های نوروزی از مهمانان با انواع شیرینی ها پذیرایی می شود.

آیین های شب چهارشنبه سوری پیش از شروع جشن های نوروزی برگزار می شوند.

در گذشته در بوشهر؛ آخرین شب چهارشنبه ماه صفر هر سال قمری را به منزله چهارشنبه سوری می دانسته اند.

(به دلیل این كه ماه صفر و به ویژه روز ۱۳ آن را بسیار سنگین و بلاخیز قلمداد می كرده اند)

بنابراین برای جان سالم به در بردن از نحوست ماه صفر و مخصوصا به خاطر آن كه نحوست آن ماه به ماه های بعد منتقل نشود و به همان ماه ختم شود به گونه زیر عمل می كرده اند:
در آخرین سه شنبه ماه صفر سه شنبه شب) به كنار دریا می رفته اند و پاهای خود را تا ساق در آب می زدند و ضمن این كه چند عدد سنگ به دورن آب پرتاب می كردند؛ می گفتند: درد و غمم در بیشو تو آو دریه بیشو
درد و غم من بیرون برود در آب دریا برودمضمون این خواسته با اعمال چهارشنبه سوری آخر سال خورشیدی كه آتش برافروخته می شود و از روی آن می پرند؛ می گویند: سرخی تواز من ... زردی من از تو یکی است.

هر گاه چهارشنبه سوری با فصل تابستان تقارن پیدا کند؛ معمولا" نوجوانان پسر و دختر در صبح چهارشنبه سوری راهی دریا می شوند و مراسم چهارشنبه سوری خود را با شنا كردن در آب دریا به جای می آورده اند.

امروزه همان مراسم چهارشنبه سوری که در کل کشور رایج است در این استان نیز برگزار می شود و آتش افروزی شب چهارشنبه سوری از آداب مردم این دیار است.

بر اساس رسم آن ها شب چهارشنبه سوری نباید نفرینی صورت گیرد زیرا بر این باورند كه در روزهای آخر سال؛ جمعا ۱۹۹۹ قضا و بلا نازل می شود كه فقط ۹۹۹تای آن در این شب است.

در استان بوشهر عصر چهارشنبه سوری كوزه نو یا كهنه ای را به خانه یا زمین می زنند تا بشكند و معتقدند كه قضا و بلاها را دور می ریزد.

مراسم زار(لیوا) که از آیین های شب چهارشنبه سوری است ریشه افریقایی دارد و گویا از طریق حبشه به این منطقه راه یافته است و برای فرد بیمار برگزار می شود.

این رسم در شب چهارشنبه سوری برگزار می شود و در آن مردان و زنان لباس مخصوص می پوشند و عطر مخصوص این مراسم را نیز به خود می زنند و خود را برای مراسم آماده می كنند.

هفت روز قبل از اجرای مراسم معجون مخصوصی از گیاهان : كندرک،ریحان، گشنه، زعفران، هل، جوز و زبان جوجخ(نوعی گیاه) تهیه می کنند و بیمار را دور از چشم زنان و یا بالعكس اگر مریض زن باشد دور از چشم مردان نگه می دارند و از این معجون برتن بیمار می مالند و مقداری نیز به خورد او می دهند.

این مراسم چندین شبانه روز ادامه دارد و شخص زار بعد از خلاص شدن از بیماری باید همیشه لباس تمیز و سفید بپوشد و خود را مرتب بشوید و معطر كند.

در ضمن می نیز نباید بنوشد و هیچ كار خلافی انجام ندهد و به این صورت او برای همیشه در جرگه اهل هوا در می آید.

جشن های ازدواج در استان بوشهر دارای آداب و آیین های خاص خود است.

نظرات شما عزیزان: